Αν καθίσεις να σκεφτείς τη ζωή σου, πώς ξεκινάω και γιατί να φτάσω στο σημείο του θανάτου τελικά, όλο αυτό είναι μια σουρεαλιστική προσπάθεια ξοδέματος ενέργειας. Αλλά δεν γίνεται να μην το κάνεις, δεν μπορείς να πεις ότι αφού θα πεθάνω δεν γίνεται να ζήσω...» Ο Γιάννης Κακλέας και οι συνεργάτες του έχουν βάλει ένα μεγάλο στοίχημα και μας καλούν σ’ αυτό - όσο αντέξουμε. «Καθήστε όσο θέλετε. Μπορείτε να φύγετε και να ξαναέρθετε. Εμάς θα βρείτε στον Χώρο Η της Πειραιώς 260»… για τους θεατές θα υπάρχουν διαθέσιμα sleeping bags, μαξιλάρες, αλλά και ζεστή σούπα και θα αυτοσχεδιάζουν ως προς την παρουσία τους στην παράσταση, όπως θα αυτοσχεδιάζουν και οι ηθοποιοί που θα βρίσκονται στη σκηνή.
Ναι, αλλά τι ακριβώς θα παρουσιάσει; Οι τέσσερις ηθοποιοί της παράστασης (Αρης Σερβετάλης, Κώστας Φιλίππογλου, Κίμων Φιορέτος και Μένη Κωνσταντινίδου), ο Κωστής Φιορέτος που θα επιμεληθεί τους αυτοσχεδιασμούς στη μουσική και φυσικά ο Γιάννης Κακλέας που θα είναι εκεί και θα καθοδηγεί τους ηθοποιούς του έχουν καταπιαστεί μ’ ένα πρώιμο κείμενο του Σάμουελ Μπέκετ, ένα αφήγημα με τον τίτλο «Μερσιέ και Καμιέ» (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «ύψιλον» σε μετάφραση Αρη Μπερλή). Μερικά αντίτυπα της έκδοσης βρίσκονταν σε διάφορα σημεία του θεάτρου «Ολβιο» όπου έκαναν πρόβα. Ένα από αυτά είχε ο Γιάννης Κακλέας στα χέρια του. Στη σκηνή είχαν σκορπιστεί διάφορα παπούτσια. «Κωστή, δοκίμασε να κοιμηθείς. Βλέπεις έναν εφιάλτη». Και στρεφόμενος προς εμένα: «Αυτό που βλέπεις τώρα, συμβαίνει περίπου 8.30 ώρες μετά την έναρξη. Στην παράσταση θα είναι 8.30 το άλλο πρωί».
Ο πραγματικός χρόνος του αφηγήματος είναι περίπου μια εβδομάδα. «Είναι μπεκετικός ο χρόνος», λέει ο Αρης Σερβετάλης, ο «μπεκετολόγος» της παρέας, που είχε και την ιδέα του έργου. «Μπορεί να έχει διασταλεί ένα δευτερόλεπτο. Βγαίνει όλο το ασυνείδητο σ’ αυτό το έργο. Και για μας είναι μια μεταθεατρική εμπειρία»προσθέτει ο Κ. Φιλίππογλου και μου εξηγεί ότι για τους ηθοποιούς θα υπάρχουν μικρά διαλείμματα ξεκούρασης και ανασύνταξης. Καθώς και ότι δεν θα είναι μια κλασική παράσταση, αλλά θα στηριχτεί σε πολλούς αυτοσχεδιασμούς και περφόρμανς όλων. Και του σκηνοθέτη Γιάννη Κακλέα και του μουσικού Κωστή Φιορέτου, που θα πρέπει να παρακολουθεί τον ρυθμό και τις ζωντανές οδηγίες του σκηνοθέτη.
Πολλά θα δοκιμαστούν για πρώτη φορά εκείνο το 24ωρο. «Είναι δύσκολο, αλλά είναι ωραίο γιατί είναι σαν παιχνίδι», λέει ο Αρης Σερβετάλης. Ο Κίμων Φιορέτος (ανιψιός του συγγραφέα Αρη Φιορέτου και αδελφός του μουσικού της παράστασης Κωστή Φιορέτου) υποδύεται όλους εκείνους που συναντούν ο Μερσιέ και ο Καμιέ στο ταξίδι τους. Το κάνουν το ταξίδι; «Αυτό είναι αναπάντητο στον Μπέκετ. Όπως και το αν είναι δύο, είναι ένας... Μπορεί να βγουν εκατοντάδες συμπεράσματα, ειδικά σ’ αυτό το έργο» μου λένε μ’ ένα στόμα. Όσο για τη νεαρή Μένη Κωνσταντινίδου, «είναι μια φιγούρα που μπαίνει σαν ρωγμή μέσα στη φιγούρα του ονείρου. Έχει μια σχέση με την επιθυμία».
Τι θα συναντήσουν οι σημερινοί θεατές στο ταξίδι των δύο μπεκετικών ηρώων;«Ο Μπέκετ είναι κλασικός, μεταφυσικός, φιλοσοφικός. Εμείς σήμερα ζούμε πολλά που φαίνονται σουρεαλιστικά και λέμε «το πιστεύω, δεν το πιστεύω;» Αν καθίσεις να σκεφτείς τη ζωή σου, πώς ξεκινάω και γιατί να φτάσω στο σημείο του θανάτου τελικά, όλο αυτό είναι μια σουρεαλιστική προσπάθεια ξοδέματος ενέργειας. Αλλά δεν γίνεται να μην το κάνεις, δεν μπορείς να πεις ότι αφού θα πεθάνω δεν γίνεται να ζήσω...» λέει ο Κ. Φιλίππογλου.
Και ο Αρης Σερβετάλης προσθέτει: «Στο τέλος ένας από τους ήρωες, που μπορεί να έχει πεθάνει, αλλά μπορεί και όχι, λέει στον άλλον: «Τόσο καιρό προσπαθούμε να μιλήσουμε και δεν έχουμε πει τίποτα».Και νομίζω ότι αυτή είναι η φύση του ανθρώπου, που πορεύεται και σε πολύ λίγες στιγμές βρίσκει την ουσία. Γιατί εκεί που πας να πετύχεις τον στόχο κάτι γίνεται και πας προς κάπου αλλού. Θέλει πολλή δουλειά για να μπορούμε να κρατάμε την ουσία περισσότερο χρόνο».
Θα βιώσουμε μια θεατρική αγρύπνια
Είναι ένα στοίχημα που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή και δεν πρόκειται να ξανασυμβεί. Αυτή είναι η ιδιαιτερότητα του δομημένου αυτοσχεδιασμού. Είναι ένα ενδιαφέρον σωματικό και εγκεφαλικό πείραμα. Αυτό για μας. Οι θεατές θα αναλάβουν έναν δικό τους ρόλο, είτε να είναι στο παιχνίδι, είτε να μην είναι, είτε να είναι κάποιες στιγμές, είτε να μας δουν στο όνειρό τους.
»Θέλουμε να βιώσουμε μια θεατρική αγρύπνια και όλο αυτό το κάνουμε για τον χρόνο. Υπάρχει ένας χρόνος άχρονος, γι’ αυτό θέλαμε 24 ώρες, γιατί είναι ουτοπικός χρόνος για παράσταση. Θελήσαμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό, γιατί για μας ένα Φεστιβάλ μπορεί να έχει αιχμές τέτοιου τύπου, που δεν μπορείς να κάνεις σ’ ένα θέατρο. Ξέρουμε ότι κάποιες στιγμές μπορεί να παίζουμε σ’ ένα θέατρο άδειο. Πάντως σ’ αυτή τη σκέψη μας οδήγησε ο Μπέκετ. Δεν ξέρω αν θα τολμούσαμε να κάνουμε κάτι τέτοιο με άλλον συγγραφέα. Γιατί είναι αφαιρετικός. Ακόμα κι αν φύγεις και γυρίσεις σε πέντε ώρες τα μοτίβα του θα είναι εκεί.
Η πρώτη εμφάνιση του διδύμου
Οι δύο ήρωες, ο Μερσιέ και ο Καμιέ, είναι δύο φίλοι που αποφασίζουν έπειτα από διαβουλεύσεις να κάνουν ένα ταξίδι. Γραμμένο το 1946, είναι η πρώτη φορά που ο Μπέκετ εμφανίζει αυτό το δίδυμο που μετά επαναλήφθηκε σε πολλά έργα του. «Τυπικοί μπεκετικοί ήρωες, ο Μερσιέ και ο Καμιέ, μας θυμίζουν τον Βλαδίμηρο και τον Εστραγκόν του «Περιμένοντας τον Γκοντό». Ανέστιοι και περιπλανώμενοι, αλήτες με την τρέχουσα, την κυριολεκτική ή και την εμπεδόκλειο σημασία της λέξης (“φυγάς θεόθεν και αλήτης”), παρακμιακοί διανοούμενοι, κυνικοί και κάποτε τρυφεροί, απελπισμένοι κι ωστόσο περιμένοντας πάντα, φλυαρούν ή παραμιλούν, αλλά τα λεγόμενά τους έχουν σαφήνεια, ακρίβεια και χιούμορ. Μας είναι οικείοι, γιατί διερμηνεύουν, όπως όλοι οι ήρωες του Μπέκετ, μια βαθύτατη, πανανθρώπινη, πικρή αίσθηση για τη ζωή και τον κόσμο: μια αίσθηση διάψευσης, ότι αλλιώς μας τα ’παν, αλλιώς τα περιμέναμε, κι αλλιώς τα βρήκαμε», σημειώνει στην έκδοση ο μεταφραστής του βιβλίου Αρης Μπερλής.
«Τόσο καιρό προσπαθούμε να μιλήσουμε και δεν έχουμε πει τίποτα».
[ΠΗΓΗ: Όλγα Σελλα, 24ωρο παιχνίδι σε χρόνο Μπεκετικό – ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Κυριακή 23-06-2013]